7April એપ્રિલ: વિશ્વ આરોગ્ય દિવસ - 2022ની થીમ : ‘Our Planet Our Health’ – ‘આપણો ગ્રહ આપણું સ્વાસ્થ્ય.’ રખાયું છે

7April એપ્રિલ: વિશ્વ આરોગ્ય દિવસ

2022ની થીમ : ‘Our Planet Our Health’ – ‘આપણો ગ્રહ આપણું સ્વાસ્થ્ય.’ રખાયું છે

વિશ્વના  60 ટકાથી વધું લોકો સ્વાસ્થ્ય સેવાના અભાવ સાથે જીવી રહ્યા છે

      પ્રાસંગિક લેખ 

 લેખક✍️ :દીપક જગતાપ

7April એપ્રિલનો દિવસ સમગ્ર વિશ્વમાં દર વર્ષે વિશ્વ આરોગ્ય દિવસ તરીકે ઉજવવામાં આવે છે. વિશ્વના કેટલાય દેશો એવા છે કે જ્યા 60 ટકાથી વધું લોકો સ્વાસ્થ્ય સેવાના અભાવ સાથે જીવી રહ્યા છે.

  આજના વ્યસ્ત જીવનમાં આપણે આપણું સ્વાસ્થ્ય પણ સાચવી નથી રહ્યાં. આપણે પોતે જ સ્વાસ્થ્ય પ્રત્યે એટલાં બેદરકાર બની ગયાં છીએ કે જેથી આપણું શરીર અનેક રોગોનું ઘર બનવા માંડ્યું છે. અરે, સ્વાસ્થ્ય તો આપણી સાચી સંપત્તિ છે. જો આપણે એને સાચવીશું નહીં, એની કાળજી નહીં રાખીએ તો સારી રીતે કામ પણ કેવી રીતે કરી શકીશું? તંદુરસ્ત શરીર માટે ફિટ રહેવું પણ બહુ જરૂરી છે. એટલે જ સ્વાસ્થ્યની કાળજી લેવા માટે આખા વિશ્વમાં આ દિવસની ઉજવણી પણ કરવામાં આવે છે.

  આ વખતની થીમ ‘વિશ્વ સ્વાસ્થ્ય સંગઠન’ દર વર્ષે ‘વિશ્વ આરોગ્ય દિવસ’ માટે એક થીમ પસંદ કરે છે. આ વખતની એટલે કે 2022ની થીમ છે ‘Our Planet Our Health’ – ‘આપણો ગ્રહ આપણું સ્વાસ્થ્ય.’ તેનો મુખ્ય હેતુ મનુષ્યો અને ગ્રહને સ્વસ્થ રાખવા માટે જાગ્રત કરવાનો છે.  

  ડબલ્યુએચઓ અનુસાર, “મહામારી, પ્રદૂષણ, કેન્સર, અસ્થમા અને હૃદય રોગ જેવા રોગો વચ્ચે, વિશ્વ આરોગ્ય દિવસ 2022ના અવસર પર, WHO માનવ અને સમગ્ર પૃથ્વીને સ્વસ્થ રાખવા જરૂરી કાર્યો પર તરત વૈશ્વિક ધ્યાન કેન્દ્રિત કરશે અને સારા સ્વાથ્ય પર કેન્દ્રિત સમાજ બનાવવા માટે એક આંદોલનને પ્રોત્સાહિત કરશે અને સમાજને કેન્દ્રિત રાખવા માટે જરૂરી ક્રિયાઓ પર વૈશ્વિક ધ્યાન કેન્દ્રિત કરશે. સારા સ્વાથ્ય પર બનાવવા માટે એક ચળવળને પ્રોત્સાહન આપશે. WHOનું અનુમાન છે કે વિશ્વભરમાં દર વર્ષે 13 મિલિયનથી વધુ મૃત્યુ પર્યાવરણીય એવા કારણોને લીધે થાય છે, જેને ટાળી શકાય છે. જેમાં જળવાયુ સંકટ (Climate Crises)નો સમાવેશ થાય છે, જે માનવતા સામે સૌથી મોટો સ્વાથ્ય જોખમ છે. જળવાયુ સંકટ પણ એક સ્વાથ્ય સંકટ છે. વિશ્વ સ્વાસ્થ્ય સંગઠન દ્વારા આ દિવસની શરૂઆત 1950 માં કરવામાં આવી હતી અને તેનો મુખ્ય ઉદ્દેશ વૈશ્વિક આરોગ્ય અને તેની સાથે સંકળાયેલી સમસ્યાઓ ધ્યાનમાં લેવાનો છે. આપણે સદીઓથી માન્યતા રાખીએ છીએ કે 'પહેલું સુખ એ શારીરિક શરીર છે, સુખના ઘરમાં સુખ છે' અને 'જીવન હોય તો જીવન છે'.  

  આરોગ્યના મહત્વ તરફ મોટી સંખ્યામાં લોકોનું ધ્યાન આકર્ષિત કરવા માટે વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઇઝેશનના નેતૃત્વ હેઠળ દર વર્ષે 7 April એપ્રિલના રોજ 'વિશ્વ આરોગ્ય દિવસ' ઉજવવામાં આવે છે. નોંધનીય છે કે, વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઇઝેશન દ્વારા સૌ પ્રથમ 1948 માં જિનીવામાં વર્લ્ડ હેલ્થ એસેમ્બલીનું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું અને વર્ષ 1950 માં આખી દુનિયામાં પહેલી વખત વર્લ્ડ હેલ્થ ડેની ઉજવણી કરવામાં આવી હતી. વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશન (ડબ્લ્યુએચઓ) નું મુખ્ય મથક સ્વિટ્ઝરલેન્ડ જિનીવા શહેરમાં સ્થિત છે. તેનો મુખ્ય ઉદ્દેશ વિશ્વભરના લોકોના આરોગ્યનું સ્તર ઉંચું રાખવાનું છે. દર વર્ષે તેના માટે એક થીમ સેટ કરવામાં આવે છે, જે ડેટા અનુસાર ચોક્કસ વર્ષમાં આરોગ્યને અસર કરતી વિષયો પર આધારિત છે. 

  સ્વાસ્થ્ય પ્રત્યે લોકોમાં જાગૃતિ આવે એ ઉદ્દેશ્ય માટે તેમજ લોકોને સ્વાસ્થ્ય સંબંધિત સુવિધાઓનો લાભ મળે એ હેતુથી આ દિવસની ઉજવણી કરવામાં આવે છે. 1948માં 7 એપ્રિલના દિવસે ‘વિશ્વ સ્વાસ્થ્ય સંગઠન’ તરફથી સૌપ્રથમ બેઠકમાં આ દિવસ ઊજવવા માટેનો પ્રસ્તાવ મૂકવામાં આવ્યો. ત્યાર પછી 1950થી આખા વિશ્વમાં 7 એપ્રિલે ‘વિશ્વ આરોગ્ય દિવસ’ ઊજવવાની શરૂઆત થઈ. આ દિવસના માધ્યમ દ્વારા ‘વિશ્વ સ્વાસ્થ્ય સંગઠન’નો ધ્યેય લોકોને એચઆઈવી, ક્ષય રોગ, મેલેરિયા જેવી ગંભીર બીમારીઓ માટે જાગૃત કરવાનો છે. જીવવા માટે શ્વાસ લેવો જરૂરી છે એવી જ રીતે શરીરને પણ પૌષ્ટિક આહારની જરૂર પડે છે.

  આપણે સૌએ આપણાં સ્વાસ્થ્ય પ્રત્યે સજાગ રહેવું જોઈએ. આ ઉપરાંત સ્વસ્થ રહેવા માટે ખાણીપીણીની સાથે સાથે આપણે રોજિંદા ડાયટમાં પણ પરિવર્તન લાવવું જોઈએ કે જેથી સ્વાસ્થ્ય તંદુરસ્ત રહે. જીવવા માટે શ્વાસ લેવો જરૂરી છે એવી રીતે શરીરને પણ પૌષ્ટિક આહારની જરૂર પડે છે. આપણે સૌએ જંક ફૂડ ખાવાનું પ્રમાણ વધારી દીધું છે, જેથી શરીરને પૂરતાં પ્રમાણમાં પોષકતત્ત્વો મળતાં નથી. રોજિંદા આહારમાં પૌષ્ટિક વસ્તુઓનો ઉપયોગ કરવામાં આવે તો ઘણી બધી બીમારીઓથી બચી શકાય છે. આ માટે કાર્બોહાઈડ્રેટ્સ, પ્રોટીન, ફેટ, વિટામિન, મિનરલ્સ એ બધાંની જરૂર પડે છે. જેમકે, ફળમાંથી ઘણાં બધાં વિટામિન્સ અને મિનરલ્સ મળે છે. એવી જ રીતે શાકભાજીમાંથી પણ આપણને ફાઈબર, વિટામિન્સ તેમજ મિનરલ્સ મળે છે. ઘઉં, ચોખા, બાજરી, જુવારમાંથી કાર્બોહાઈડ્રેટ્સ મળી રહે છે. આ ઉપરાંત દાળ, કઠોળ શરીરમાં પ્રોટીનને જાળવી રાખે છે. દૂધ, દૂધની બનાવટો આપણને પ્રોટીન અને કેલ્શિયમ પૂરાં પાડે છે.

સ્વસ્થ રહેવા માટે આ પણ જરૂરી છે..:-

પૂરતી ઊંઘ લેવી : ઊંઘ પૂરી થવાથી માત્ર એક નહીં, પણ ઘણી બધી બીમારીથી બચી શકાય છે. અધૂરી ઊંઘની સ્વાસ્થ્ય પર અવળી અસર પડે છે.

તણાવથી બચો : તમે ખૂબ જ ટેન્શનમાં રહેતાં હો તો એ તમારા માટે ખતરનાક સાબિત થઈ શકે છે. સ્વાસ્થ્ય પર તેની ખરાબ અસર થાય છે અને ભયંકર બીમારીને આમંત્રણ મળે છે. તેથી તણાવમુક્ત રહેવાનો પ્રયત્ન કરો. શાંતિપૂર્વક જીવન જીવો.

નિયમિત કસરત : તમારી દિનચર્યામાં દરરોજ વ્યાયામને મહત્ત્વ આપતાં શીખો. એમ કરવાથી સંપૂર્ણપણે સ્વાસ્થ્ય તંદુરસ્ત રહે છે.

સમયસર તપાસ : કોઇપણ બીમારીની સારવાર કરાવવામાં થોડો પણ વિલંબ કે આળસ ન કરશો. તેની સમયસર તપાસ કરાવીને યોગ્ય સારવાર કરાવવી જરૂરી છે.

  વિશ્વ સ્વાસ્થ્ય દિવસનો ઇતિહાસ જુલાઈ 1946માં ન્યુયોર્ક શહેરમાં અલગ-અલગ દેશોની પહેલ પર સ્વાસ્થ્ય ક્ષેત્ર પર કાર કરવા માટે આંતરષ્ટ્રીય NGO સંસ્થાના રૂપમાં વિશ્વ સ્વાસ્થ્ય સંગઠનના નિર્માણની યોજન કરવામાં આવી હતી. આ ઉપરાંત 7 એપ્રિલ 1948ના દિવસે 61 દેશો દ્વારા વિધિવત હસ્તાક્ષર ઉપરાંત વિશ્વ સ્વાસ્થ્ય સંગઠની ઔપચારીક શરૂઆતની ઘોષણા થઈ. વર્ષ 1950થી દર વર્ષે વિશ્વ સ્વાસ્થ્ય સંગઠનની પહેલથી 7 એપ્રિલના દિવસે વિશ્વ સ્વાસ્થ્ય દિવસ મનાવવામાં આવે છે.

   વિશ્વ સ્વાસ્થ્ય સંગઠનના આંકડા માનવામાં આવે તો વિશ્વના કેટલાય દેશો એવા છે કે જ્યા 60 ટકાથી વધું લોકો સ્વાસ્થ્ય સેવાના અભાવ સાથે જીવી રહ્યા છે. વિશ્વ સ્વાસ્થ્ય સંગઠનનો મુખ્ય ઉદ્દેશ વૈશ્વિક સ્તર પર દરેક વર્ગના અંતર્ગત આવવાવાળા દેશોમાં સ્વાસ્થ્ય સંબધીત જરૂરતોની દિશામાં ચોક્કસ પગલા લેવાના તથા લોકોમાં વિભિન્ન રોગો અને બિમારીઓ વિશે જાગૃતતા ફેલાવવા માટે કાર્યક્રમનું આયોજન કરવાનું છે. પોતાના આ જ ઉદ્દેશને પુરો કરવા માટે વિશ્વ સ્વાસ્થ્ય સંગઠન હંમેશા કાર્યરત રહે છે. ખાસ કરીને કોરોના મહામારીની વાત કરીએ તો આ નિરાશાજનક સમયની શરૂઆતથી જ વિશ્વ સ્વાસ્થ્ય સગંઠન તરફથી વિભિન્ન સ્તરો પર આ રોગથી લડવા અને બધા લોકો સુધી જરૂરી સ્વાસ્થ્ય સેવા પહોંચાડવા માટે પ્રયાસ કરવામાં આવી રહ્યા છે. કોરોના વિશે વિશ્વ સ્વાસ્થ્ય સગંઠનની રીપોર્ટ અનુસાર કોરોનાથી પ્રભાવિત થવા વાળા લોકોના ઈલાજમાં તેમનો દેશ, સમય, પરિસ્થિતિ,શિક્ષા, પર્યાવરણ, તેમની આર્થિક સ્થિતિ સહિત સ્વાસ્થ્ય સેવાઓ તથા સારી સારવાર પહોંચાડવામાં ખુબ જ મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. જનહિત તથા જનસેવા માટે વિશ્વ સ્વાસ્થ્ય સંગઠન તરફથી કોરોનાને ધ્યાનમાં રાખીને કેટલાક ઉદ્દેશો પણ નક્કી કરવામાં આવ્યા છે, જે આ પ્રકારે છે, વિભિન્ન દેશોના વરિષ્ઠ સાથે મળીને એ સુનિશ્ચિત કરવું કે દરેક લોકોના લોકોને જરૂરી સ્વાસ્થ્ય સેવાઓ મળી રહે, લોકોની નિયમીત રીતે તપાસ અને નિરિક્ષણ કરી આંકડાઓ ભેગા કરવામાં આવે, જેના કારણે સૌથી વધુ સમસ્યા વિશે જાણકારી મેળવી શકાય, આ વાતને સુનિશ્ચિત કરવું દરેક વર્ગ અને આયુના લોકોને દરેક પ્રકારની સ્વાસ્થ્ય સેવાઓ અને દવાઓ મળી રહે. આર્થિક પરીસ્થિતીના કારણે સ્વાસ્થ્ય સેવા ન મેળવી શકતા લોકોની મદદ કરવાનો પ્રયાશ કરવો.

#gujaratnivacha

🙏🇮🇳🙏🇮🇳🙏🇮🇳🙏🇮🇳🙏🇮🇳